Кısa bilgi Ermenistan Cumhuriyeti’nin yasal ve siyasal temellerinin oluşması hakkında
Batı Ermenistan’ın devlet olarak yeniden doğuş gerçekliği düşüncesi, 1990’ların başında Dağlık Karabağ (Artsakh) savuncuları arasında ortaya çıktı.Yeniden doğuş ve inşa fikrinin temel savuncularından biri, Kurtuluş Ordusu kuruculardan Leonid Azgaldyan’dı (23.11.1942 Tiflis, 21.06.1992 Martakert). Bu fikir savaştan önce yurtsever ve siyasi olmayan derneklerin üyeleri olan özürlük savaşçıları ve aydınlar tarafından benimsendi.
Batı Ermenistan Cumhuriyeti’nin devlet olarak yeniden inşasını temel teşkil eden etken, onun kesintisiz “Ermenistan Devleti”in devamlılık durumudur ki, 1918-1920’lerde kabul ediler bir dizi uluslararası belgelere dayanır;
-
Rusya Hükümeti’nin (Rusya Halk Komiserleri Konseyi) ” Türkiye-Ermenistan’ı hakkında” ki (Batı Ermenistan hakkında) kararnamesi, 11 Ocak 1918,
-
Müttefikler Yüksek Kurulu tarafından fiilen (de facto) Ermenistan Devleti’nin bağımsızliğının Paris Konferansı esnasında tanınması, 19 Ocak 1920,
-
Müttefikler Yüksek Kurulu tarafından yasal (de jure) olarak Ermenistan Devleti’nin bağımsızliğının tanınması, Paris, 11 Mayıs 1920,
-
ABD Senatosu’nda 29 Mayıs – 1 Haziran 1920 tarihleri arasında Ermenistan’ın vekilliğinin tartışılması, yani Birleşik Devletler fiili (de facto) olarak Ermeni toprakları ile ilgili Ermeni Devleti’nin haklarını ve unvanını tanıdı. Böylece Osmanlı İmparatorluğu’nun bu bölgelerle ilgili hakkını ve unvanını geçersiz kıldı,
-
Kilikya Ermenileri tarafından ”Kilikya’nın Bağımsızlığı ile ilgili” Bildirgenin kabulu, 4 Ağustos 1920,
-
Sevr Barış Antlaşması, 10 Ağustos 1920,
-
ABD 28. Başkanı Woodrow Wilson’ın Türk-Ermeni sınırı, Ermenistan’ın denize çıkışı ve Ermeni sınırına bitişik Türk topraklarının askersizleştirilmesi ile ilgili aldığı Tehkim Kararı, 22 Kasım 1920.
“Batı Ermenistan’da Ermenilerin Kendi Kaderini Tayin Hakkı” Deklarasyonu 17 Aralık 2004’te kabul edildi․ “Batı Ermenistan Hükümeti Hükümeti Oluşturma Süreci” Deklarasyonu 4 Şubat 2011 tarihinde kabul edildi.
Daha sonra BM’lerin 13.09.2007’deki “Yerli Halkların Hakları hakkındaki” Bildirgenin esası üzerine, Batı Ermenistan ermenileri ulusal kimliği ve vatandaşliğı Enstitüsü kurularak, bu esasla Batı Ermenistan Cumhuriyeti’nin (Ermenistan Devleti’nin) yasal-hukuksal ve resmi kurumları oluşturuldu. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 21. Maddesi uyarınca 2013’ten başlayarak Batı Ermenistan Cumhuriyeti (Ermenistan Devleti) yönetim halkalarını oluşturuyor; Ulusal Meclis (Parlemento), Hükümet ve Cumhurbaşkanı Enstitüsü.
İlk kez Kasım 2013’te İnternet’te doğrudan elektronik oylama yoluyla Batı Ermenistan Ulusal Meclisi milletvekilleri seçimi yapıldı. Seçimler 41 ülkede yapıldı ve 64 milletvekili seçildi.
1-5 Eylül 2018’de Ulusal Meclisi (Parlemento) 2. dönem milletvekilleri seçimleri yapıldı. Seçimlere 47 ülkeden 51 500 seçmen katılarak ortak liste ile Batı Ermenistan Ulusal Meclisi’nin (Parlemento)101 milletvekilini seçti.
2014’ten itibaren Batı Ermenistan devlet sisteminin tam adı Batı Ermenistan Cumhuriyeti (Ermenistan) dir.
Şu anda, Radik Khamoyan Batı Ermenistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’dır, Tigran Pashabezyan Başbakan’dır, Armen Ter-Sargsyan Ulusal Meclis (Parlamento) Başkanı’dır.
Batı Ermenistan Ulusal Meclisi (Parlamentosu) Basın Servisi
11.08.2018
————
Ermenice’den Türkçe’ye çeviren: Vrezh Kosayan
Please follow and like us:
